مفصل زانو بدنبال ضربه چگونه صدمه و آسیب میبیند

آناتومی کاربردی زانو

 زانو بزرگترین مفصل بدن است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. قسمت پایینی استخوان ران، قسمت بالایی استخوان ساق و استخوان کشکک.قسمت انتهای پایینی ران روی ساق حرکات لولایی دارد و کشکک در فرورفتگی شیار مانند پهنی که در جلوی انتهای پایینی ران قرار دارد میتواند به طرف بالا و پایین حرکت کند. مفصل زانو لیگامان های قوی دارد که استخوانها را به یکدیگر متصل میکند.

این لیگامان ها مانع میشوند که استخوان های تشکیل دهنده مفصل در هر جهتی حرکت کنند. به زبان دیگر وظیفه آنها اجازه و تسهیل حرکت استخوان ها فقط در جهت های خاص است.

مهم ترین جهتی که لیگامان های زانو اجازه حرکت میدهند خم و راست شدن زانو است گرچه زانو در جهات دیگر هم حرکات خفیفی دارد. زانو چهار لیگامان مهم دارد که عبارتند از:

•  لیگامان متقاطع قدامی یا ACL

•  لیگامان متقاطع خلفی یا PCL

•  لیگامان کلترال داخلی یا MCL

•  لیگامان کلترال خارجی یا LCL

ساختمان دیگر زانو منیسک است. هر زانو دو منیسک داخلی و خارجی دارد که جنس آن شبیه غضروف بوده و مانند بالشتکی در بین استخوانهای ران و ساق قرار میگیرد.وظیفه منیسک ها تسهیل حرکت ران روی ساق است و شوکی را که در هنگام پریدن و راه رفتن به زانو وارد میشود جذب کرده و در واقع با قرار گرفتن بین ران و ساق مانع از این میشود تا این استخوان ها در محل مفصل مستقیما به یکدیگر ضربه وارد کنند.

آسیب های شایع زانو

 آسیب های زانو از آسیب های شایع در ورزشکاران است. به همین علت متخصصین طب ورزشی باید دانش و مهارت فراوانی در درمان آسیب های زانو داشته باشند. ساختمان های بطور شایعی در حین حرکات ورزشی میتوانند دچار آسیب شوند.

لیگامان متقاطع ( صلیبی) قدامی یا ACL

حرکاتی مانند تغییر ناگهانی جهت راه رفتن، توقف ناگهانی موقع دویدن یا برخورد نامناسب اندام تحتانی  به زمین موقع جهیدن میتواند موجب آسیب این لیگامان شود. این آسیب میتوان بصورت کشیدگی یا پارگی های خفیف در تاندون بوده و یا میتواند بصورت پارگی کامل لیگامان باشد.

در ورزش های اسکی و بسکتبال و فوتبال این آسیب ها زیاد دیده میشوند.

لیگامان کلترال داخلی یا MCL 

آسیب به این لیگامان معمولا به علت ضربه ایکه از طرف خارج به زانو وارد میشود بوجود آمده و معمولا در ورزش های ضربه ای مثل فوتبال دیده میشود.

لیگامان متقاطع ( صلیبی) خلفی یا PCL

معمولا به علت ضربه ایکه به جلو زانو وارد میشود بوجود میاید. علت دیگر آن پیچ خوردن زانو حین ورزش است.

 پارگی منیسک

معمولا به علت چرخش ناگهانی ران روی ساق یا ایستادن ناگهانی هنگام دویدن یا تکل خوردن در حین فوتبال ایجاد میشود.

باید به خاطر داشت که در بسیاری از آسیب های زانو ممکن است بیش از یک بافت آسیب ببینند مثلا ممکن است آسیب رباط جانبی داخلی همراه با آسیب رباط صلیبی قدامی و یا حتی همراه با پارگی منیسک باشد.

درمان آسیب های زانو

 در آسیب های خفیف معمولا درمان با استفاده از استراحت، سرما، کمپرس و بالا نگه داشتن زانو است. منظور از استراحت به زمین نگذاشتن پا و استفاده از کراچ (عصای زیر بغل) است. سرمای موضعی با استفاده از یخ میتواند تورم را کنترل کند. و بستن باند کشی در اطراف زانو برای کمپرس کردن محل آسیب میتواند مفید باشد.مهمترین اصل این است که درمان هرچه زودتر شروع شود موثرتر است. در موارد زیر باید زود به پزشک مراجعه کرد:

•  اگر در موقع ضربه یک صدا یا احساس تق در زانو کردیم یا احساس کردیم زانوی ما ناگهان از زیر ران دررفته و جابجا شده است

•  اگر درد شدید در زانو احساس میکنیم

•  اگر لنگش داریم

•  اگر نمیتوانیم زانوی خود را حرکت بدهیم

•  اگر زانوی ما متورم شده است